Marchewka to jedno z najpopularniejszych warzyw okopowych w Polsce. Dodawana jest do wielu potraw, a nikt z nas nie wyobraża sobie bez niedzielnego rosołu. Jednak jest to warzywo cenione nie tylko przez wzgląd na smak, przede wszystkim korzystny wpływ na nasze zdrowie. Jakie wartości odżywcze i składniki mineralne dostarcza do naszego organizmu marchewka? Jakie korzyści przynosi jej spożywanie? Jaki ma indeks glikemiczny? Wszystko wyjaśni się po przeczytaniu tego tekstu!
Beta karoten w marchewce
Karotenoidy to związki będące barwnikami odpowiedzialnymi za kolor marchewki i przeciwutleniaczami. Jednym z nich jest beta karoten, czyli prowitamina A, której doskonałym źródłem jest właśnie marchew. Znajduje się również w szpinaku, papryce czerwonej, czy jarmużu, ale w marchwi jest go najwięcej. Dzięki obecności beta karotenu w organizmie człowiek wytwarzana jest witamina A. Jest to jedna z witamin najszybciej odkrytych w historii medycyny, mimo że jej niedobory leczone były jeszcze w starożytności. Magazynowana jest w tkance tłuszczowej i wątrobie w postaci retinolu, który powstaje poprzez hydrolizę beta karotenu. Witamina A jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu człowieka, ale jej spożywanie niesie także sporo korzyści zdrowotnych. Przede wszystkim 2 szklanki soku z marchwi pite każdego dnia pozwalają przyspieszyć oraz utrwalić naturalną opaleniznę. Beta karoten wspiera prawidłowe funkcjonowanie wzroku, pomaga pozbyć się trądziku, opóźnia proces starzenia się skóry i wzmacnia odporność. Jednak należy mieć na uwadze, że soku z marchwi nie należy pić w nadmiernej ilości, ponieważ może to prowadzić do powiększenia wątroby, chorób skóry, zaburzeń wzroku lub silnego pobudzenia.
Sprawdź inne warzywa:
Marchewka źródłem wielu witamin
Nie bez powodu mówi się, że jedzenie marchwi, czy picie soku pozwala utrzymać dobrą kondycję organizmu. Marchew należy do warzyw, które są bogate w różne witaminy. Chociażby te z grupy B odpowiedzialne za wsparcie przemiany materii, zdrowe włosy, skórę i paznokcie, a także zwiększoną energię i poprawę koncentracji. Druga jest witamina K, która dba o nasze serca i układ krwionośny, reguluje gospodarkę wapniową i bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Nie można zapominać także o dobrodziejstwie witaminy E o działaniu antyoksydacyjnym, czyli chroniącym komórki przed degeneracją lub śmiercią. Marchew jest także źródłem kwasu foliowego zalecanego głównie kobietom w ciąży, ponieważ jego podstawową funkcją jest branie udziału w procesach wzrostu, rozwoju i rozmnażaniu komórek. Ponadto kwas foliowy wspiera pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i krwionośnego.
Marchew – składniki mineralne
Marchew to nie tylko źródło wielu witamin, ale także składników mineralnych. Do najważniejszych z nich należą:
- Magnez. Bierze udział w syntezie białka, przewodnictwie impulsów nerwowych, reguluje poziom ciśnienia tętniczego, zmniejsza kurczliwość naczyń krwionośnych i wzmacnia kości.
- Potas. Wspiera pracę układu nerwowego i mięśniowego, reguluje pH komórkowe i kontroluje objętość płynów w organizmie.
- Fosfor. Współuczestniczy w rozwoju i funkcjonowaniu kości, mięśni oraz układu nerwowego. Odpowiada także za prawidłową pracę wszystkich komórek ustroju.
- Cynk jest odpowiedzialny za prawidłowy wzrost włosów i paznokci, bierze udział w syntezie białek, metabolizmie kwasów nukleinowych oraz biosyntezie DNA i RNA.
- Wapń. jest materiałem budulcowym zębów i kości, odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi, wspiera pracę mięśni i pracę układu nerwowego.
- Sód. Reguluje ciśnienie tętnicze krwi, wspiera układ mięśniowy i nerwowy oraz jest współodpowiedzialny za produkcję kwasu solnego w żołądku.
- Żelazo. Współuczestniczy w procesie dostarczania tlenu do mięśni i narządów.
Surowa marchewka – wartości odżywcze
Specjaliści zalecają zwykle, aby spożywać marchew surową, ponieważ wtedy ma najwięcej wartości odżywczych. Trzeba wiedzieć, że jest to niskokaloryczne warzywo, a w jego 100 gramach znajduje się zaledwie 41 kalorii. Pozostałe składniki odżywcze w 100 g to:
- Tłuszcze 0,24 g.
- Białko 0,93 g.
- Węglowodany 9,58 g.
- Błonnik pokarmowy 2,8 g.
Z kolei gotowana marchewka w 100 g zawiera:
- 35 kalorii.
- Białko 0,76 g.
- Tłuszcze 0,18 g.
- Węglowodany 8,22 g.
- Błonnik pokarmowy 3 g.
Jak widać w powyższym zestawieniu, marchew poddana obróbce termicznej ma nieco mniej kalorii, ale jednocześnie straciła swoje właściwości. Jednak niezależnie od formy jest to warzywo szczególnie polecane osobom na diecie odchudzającej.
Marchew i jej indeks glikemiczny
Indeks glikemiczny to wskaźnik, który pokazuje, jak szybko wzrasta poziom cukru we krwi po spożyciu danego produktu. Wynik porównywalny jest do ilości spożycia czystej glukozy w takiej samej ilości. Można wyróżnić:
- Niski indeks glikemiczny <55%.
- Średni 55-70%.
- Wysoki > 70%
Co ciekawe, marchew gotowana może mieć IG nawet powyżej 90%. Im dłużej będzie gotowana, tym wskaźnik będzie wyższy. Natomiast osoby zmagające się z cukrzycą nie muszą się obawiać surowej marchwi, ponieważ jej IG wynosi zaledwie 30 %.
Marchew – właściwości prozdrowotne
Marchew to jedno z najzdrowszych warzyw spożywanych przez Polaków. Nic więc dziwnego, że podawana jest nawet małym dzieciom. Nie tylko wpływa korzystnie na koloryt skóry, ale też ma działanie antypasożytnicze i pobudzające apetyt. Przeciery z marchewki często podawane są również osobom starszym, które cierpią na brak łaknienia. Co ciekawe, beta karoten i inne rodzaje karotenoidów będące przeciwutleniaczami sprawiają, że właściwości zdrowotne marchwi najprawdopodobniej pomagają zapobiec występowaniu raka jamy ustnej, przełyku, krtani, prostaty, czy też pęcherza moczowego.
Marchew zwyczajna składnikiem kosmetyków
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że marchewki nie tylko można jeść, a na ich bazie coraz częściej opracowywane są receptury kosmetyków. Działanie witaminy C oraz beta karotenu wykorzystywane są głównie do produkcji preparatów wspomagających opalanie. Dzięki nim osoby długo przebywające na słońcu nie muszą zmagać się z przesuszoną skórą, która później ma piękny, złocisty odcień. Na rynku dostępne są również kosmetyki nawilżające, wygłądzające, opóźniające starzenie, czy po prostu balsamy do ciała poprawiające elastyczność skóry i nadające jej młodszego wyglądu niż jest w rzeczywistości.
Jakie są najpopularniejsze odmiany marchewki?
Uprawa marchwi w przydomowym ogródku lub na działce cieszy się sporym zainteresowaniem. Z najpopularniejszych odmian należy wyróżnić:
- Amsterdamska. Uprawiana jest w gruncie lub pod osłonami. Pierwsze plony marchwi widoczne są po około 100 dniach. Wysiew przypada między marcem a kwietniem. Jest to odmiana wczesna o krótkich korzeniach mających charakterystyczny słodki smak.
- Blanka. Pierwsze plony widoczne po upływie średnio 160 dni. Pomarańczowe korzenie mające długość od 25 do 28 cm. Odmiana późna, stosunkowo odporna na choroby i szkodniki.
- Polka. Mało wymagająca i późna odmiana. Najbardziej rozpowszechniona w handlu. Ma długie, regularne, tępo zakończone korzenie o mocnej pomarańczowej barwie osiągające od 20 do 22 cm długości. Okres wegetacyjny tej odmiany marchwi trwa około 130 dni.
