Efood

Przyczyna nadmiernego wzrastania masy ciała nie zawsze leży po stronie złych nawyków żywieniowych czy braku aktywności fizycznej. Jeśli ktoś zmaga się z utratą dodatkowych kilogramów może mieć problemy zdrowotne, które zaburzają proces odchudzania. W niektórych przypadkach za tycie odpowiadają różnego rodzaju zaburzenia hormonalne. Jakie badania należy wykonać, aby dowiedzieć się, czy to właśnie hormony są powodem zwiększenia masy ciała?

Hormony tarczycy

Tarczyca produkuje trzy hormony: FT3, FT4 i kalcytoninę. Te trzy hormony tarczycy razem regulują procesy takie jak metabolizm, sen, rytm serca, wzrost i rozwój mózgu.

Czasami jednak tarczyca nie produkuje odpowiednich ilości tych hormonów, a niedobór hormonów tarczycy może prowadzić do zaburzenia w postaci niedoczynności tarczycy. Niedoczynność tarczycy dotyczy głównie kobiet, chociaż chorują także mężczyźni.

Niedoczynność tarczycy wiąże się z takimi objawami jak senność i zmęczenie, przyrost tkanki tłuszczowej, wahania nastroju w kierunku depresji, uczucie zimna i zaparcia. Metabolizm zwalnia, a przez to zwalnia całe ciało i obniża się nasze samopoczucie i funkcjonowanie.

Leptyna

Kiedy organizm jest w homeostazie i jest w 100% zdrowy, działanie leptyny polega na sygnalizowaniu sytości i informuje ona kiedy powinno zaprzestać się jedzenia. U osób borykających się z otyłością nadmiar leptyny powstaje w tkance tłuszczowej. Zbyt duża ilość leptyny sprawia, że organizm zmniejsza wrażliwość na jej działanie. Wiąże się to z potrzebą jedzenia większej ilości pokarmów.

Kiedy przejadamy się pokarmami o wysokiej zawartości cukru lub żywnością przetworzoną, nadmierna podaż kalorii jest przekształcana w tłuszcz i odkłada się w wątrobie, okolicach brzucha i innych obszarach ciała.

Jest to problem, ponieważ komórki tłuszczowe wydzielając leptynę, desensytyzując organizm na nią i powodują, że mózg ignoruje sygnał do zaprzestania jedzenia. To błędne koło może prowadzić do zwiększania się masy ciała oraz tkanki tłuszczowej.

Insulina

Insulina jest wydzielana przez trzustkę, która pomaga przenosić glukozę do komórek ciała, aby mogła być wykorzystana jako energia lub zmagazynowana jako rezerwa energii na później w komórkach tłuszczowych. Poziom insuliny powinien być dostosowany do poziomu glukozy, a to przez odpowiednie uwrażliwienie tkanek na ten hormon. Zaburzenia hormonalne dotyczące gospodarki glukozowo-insulinowej mogą dotyczyć insulinooporności, cukrzycy typu 1 i 2.

Do zaburzenia poziomu hormonów, a w konsekwencji rozwoju chorób metabolicznych mogą przyczynić się:

• niska aktywność fizyczna,
• nadwaga i otyłość (nadmiar tkanki tłuszczowej),
• zwiększenie poziomu stresu i poziom kortyzolu we krwi,
• niewłaściwy tryb życia i dieta,
• niektóre leki,
• ciąża.

Estrogen

Estrogeny, których poziom jest zbyt niski lub zbyt wysoki może powodować przyrost masy ciała. Estrogeny to głównie żeńskie hormony płciowy. Podczas cyklu miesiączkowego poziom estrogenu spada, co powoduje przyrost masy ciała, szczególnie w okolicach brzucha. Komórki tłuszczowe są również kolejnym źródłem estrogenu, który przekształca kalorie w tłuszcze, co ostatecznie powoduje otyłość.

Nadmiar estrogenów w organizmie może podrażnić komórki, które produkują insulinę, co sprawia z czasem, że są one coraz mniej wrażliwe na ten hormon i rozwija się insulinooporność. W konsekwencji poziom cukru we krwi wzrasta, co prowadzi do przyrostu masy ciała.

Niski poziom tego hormonu może również powodować bardzo uporczywy rodzaj przyrostu masy ciała. Większość kobiet w okresie menopauzy doświadcza spowolnienia metabolizmu przez co utrata wagi stanowi większy problem niż wcześniej. Dodatkowymi problemami są spadek libido, wahania nastroju i temperatury ciała. Komórki jajnikowe nie produkują już estrogenu, więc organizm zaczyna szukać estrogenu gdzie indziej. Jednym ze źródeł są komórki tłuszczowe. Co więc robi organizm, by przywrócić równowagę? Zaczyna przekształcać wszystkie dodatkowe źródła energii w tłuszcz, co prowadzi do wzrostu masy ciała, szczególnie w dolnej części ciała. Niektóre osoby poddają się hormonalnej terapii zastępczej, aby łagodniej wejść w okres przekwitania i związane z nim zmiany.

Zobacz także:

• ile kcal ma 1g tłuszczu

Glikokortykosteroidy (w tym kortyzol)

Glikokortykosteroidy są produkowane przez korę nadnerczy. Nadmiar glikokortykosteroidów może objawiać się zespołem Cushinga. Objawami są m.in. otyłość brzuszna, zmiana rysów twarzy, hirsutyzm, osłabienie mięśni, bólami głowy i wiele innych.

Kortyzol to tzw. hormon stresu który produkowany jest przez nadnercza i jest wydzielany głównie wtedy, gdy jesteśmy pod wpływem stresu, przygnębienia, niepokoju, złości lub urazu fizycznego. Jego poziom zwiększa się także przez brak snu.

Hormon stresu reguluje poziom energii i mobilizację energetyczną. Wysoki poziom kortyzolu może prowadzić do hiperinsulinemii, zwiększonego odkładania tłuszczu trzewnego i dojrzewania komórek tłuszczowych. Dodatkowo może prowadzić do zaburzeń miesiączkowania i przemiany materii.

Progesteron

Hormony płciowe jak progesteron i estrogen muszą być w równowadze, jeśli organizm ma funkcjonować prawidłowo. W rzeczywistości spadek progesteronu z powodu menopauzy, stresu, spożywania pokarmów zawierających antybiotyki i hormony lub stosowania pigułek antykoncepcyjnych może ostatecznie doprowadzić do spadku progesteronu, wraz z towarzyszącym mu przyrostem masy ciała i depresją. Badania hormonalne wykonane w odpowiedniej fazie cyklu pomogą dobrać odpowiednie leczenie w zależności które hormony płciowe są zaburzone.

Grelina

Grelina jest nazywana hormonem głodu. Hormony te powodują zwiększenie apetytu. Grelina wydzielana jest głównie przez żołądek, a także jelito cienkie, trzustkę i mózg.

Podwyższony poziom greliny we krwi może powodować tycie. Osoby otyłe są szczególnie wrażliwe na działanie greliny, co zachęca je do większego jedzenia. Poziom greliny może również wzrosnąć, gdy osoba jest na ścisłej diecie lub na czczo.

Testosteron

Niestety to kobiety zwykle cierpią na różnego rodzaju zaburzenia w których poziom hormonów zostaje zaburzony. Testosteron pomaga spalać tłuszcz, zwiększa libido i działa pozytywnie na tkankę mięśniową.

Niektóre kobiety cierpią na zaburzenie hormonalne zwane PCOS. PCOS, czyli zespół policystycznych jajników to choroba w której występuje nadmiar androgenów (głównie testosteronu), a także może wystąpić insulinooporność czy też zaburzenia gospodarki węglowodanowej oraz lipidowej.

PCOS może utrudniać zajście w ciąże, powodować nadmierne owłosienie, zaburzenia miesiączkowania, problemów skórnych oraz powodować tycie oraz obniżać samoocenę i samopoczucie.

Testosteron jest odpowiedzialny za masę mięśniową każdej kobiety i jeśli poziom testosteronu drastycznie spadnie w okresie menopauzy, następuje spadek tempa metabolizmu, co w konsekwencji skutkuje przyrostem masy ciała.

Melatonina

Melatonina reguluje rytm dobowy. Poziom hormonu snu naturalnie wzrasta w nocy, to sprawia, że uwalniany jest hormon wzrostu, który pomaga organizmowi leczyć się, budować beztłuszczową tkankę mięśniową i poprawiać gęstość kości.

Jeśli rytm około dobowy jest zakłócony, ktoś cierpi na brak snu lub nie śpi wystarczająco dużo to organizm inicjuje reakcję stresową i szereg różnych zmian w organizmie. Powodje to tycie, ponieważ zwiększa się stan zapalny, dochodzi do zaburzeń procesów hormonalnych w organizmie.